Verbinding
De afgelopen weken leek alles met elkaar verbonden. Ik zag overal lijntjes en linkjes. Op zo'n moment loopt mijn hoofd dan ook over van creativiteit en ideeën. Als docent aan de Pabo stem ik continu af op wat er gebeurt in de beroepspraktijk en op de opleiding en neem ik mijn eigen kennis, vaardigheden en professionele nieuwsgierigheid mee. Dit leidt regelmatig tot mooie dingen en waardevolle verbindingen want er is veel mogelijk binnen het HBO.
In gesprek
Als docent ben ik veel in gesprek en dit is een onderdeel van mijn werk waar ik veel energie van krijg. In gesprek met studenten krijg ik feedback over het gegeven onderwijs (wat was er goed en wat kan er beter?) en hoe zij hun studie beleven als professionals in wording. Deze informatie neem ik continu mee om mijn onderwijs te verbeteren: studenten zijn als het ware een spiegel van het onderwijs dat ik bied. Zij zijn de katalysator van mijn professioneel reflectief vermogen. Mooie dialogen voer ik bij uitstek met ‘mijn’ afstudeerders die ik begeleid in de laatste fase van hun studie. Ik leer studenten echt kennen tijdens deze begeleidingsmomenten en ik mag als docent getuige zijn van hun laatste ontwikkelingstappen richting startbekwaam professional.
Studenten zijn als het ware een spiegel van het onderwijs dat ik bied.
Doelen en oefenen
In de afrondende fase van hun studie kijken studenten gericht naar op welke thema’s zij zich nog verder willen bekwamen. Als afstudeerbegeleider viel me al een tijdje op dat studenten vaak aangaven dat zij meer ervaring willen opdoen en dat ze extra willen oefenen met gesprekken voeren in de school. Ongeveer tegelijkertijd mocht ik meedenken over de doorontwikkeling van de tweedejaars module ‘Het goede gesprek’ waarin studenten kennismaken met het voeren van gesprekken in het onderwijs. Zo ontstond verbinding tussen geuite ontwikkelbehoeften van afstudeerders en het curriculum aan het begin van de Pabo. Blijkbaar was de behoefte groter dan wat wij ontworpen hadden in het onderwijsaanbod. Het idee bekroop me dat ik hier ‘iets’ mee wilde doen.
Zo gezegd, zo gedaan
Bij de doorontwikkeling van de module merkte ik dat er veel mooie en handige literatuur beschikbaar is over het voeren van gesprekken. Ik miste wel een praktisch boek dat echt gericht was op (aankomende) onderwijsprofessionals en daar zag ik een kans. Mijn idee heb ik vervolgens uitgewerkt, gepitcht bij een uitgeverij en voordat ik het wist was ik, met mijn studenten in het achterhoofd, een studieboek aan het schrijven. Ruim een jaar verder, met mooie input van mijn studenten, collega’s, professionals uit het werkveld en bijdragen van collega’s met waardevolle expertise, werd deze week een pakketje met mijn Dialogen in het onderwijs thuisbezorgd. Klaar voor gebruik in de praktijk. Thematisch en zo praktisch mogelijk vormgegeven voor onze studenten om hen van gespreksbagage en –kennis te voorzien in hun eigen onderwijspraktijk.
Onderzoek en de beroepspraktijk
Naast mijn werk als docent aan de Pabo, werk ik ook als docent-onderzoeker bij het lectoraat Jeugdhulp in Transformatie. Hier ben ik betrokken bij onderzoeken waar de samenwerking tussen onderwijs, ouders en jeugdhulp centraal staat. Gelijktijdig aan het schrijven van het boek heb ik als onderzoeker veel interviews mogen afnemen bij onderwijs- en jeugdhulpprofessionals en ouders in de regio Haaglanden. Van hen willen we graag leren hoe zij samenwerken om onderwijs en jeugdhulp af te stemmen op wat het kind nodig heeft om te ontwikkelen. Tijdens het werken aan dit onderzoek werd me telkens weer duidelijk wat een belangrijke rol de leerkracht en de school spelen.
Als leerkracht vervul je dan ook een sleutelpositie en is het belangrijk dat je gespreks-gereedschapskist goed gevuld is.
Sleutelpositie
Kinderen zijn een groot deel van de week op school en leerkrachten begeleiden hen in hun ontwikkeling. Als het ‘lekker loopt’ op school, dan is het al een complexe vaardigheid als leerkracht om ouders goed te informeren over de ontwikkeling van hun kind op school en met ouders als educatief partners samen te werken. Bij uitdagingen in de ontwikkeling ben je als leerkracht ook de gesprekspartner van ouders en dan valt of staat de samenwerking met een goede dialoog. Als leerkracht vervul je dan ook een sleutelpositie en is het belangrijk dat je gespreks-gereedschapskist goed gevuld is.
Sprietjes aan
“Mijn sprietjes staan extra aan vandaag” zei een van mijn leerlingen ooit toen ik nog in de middenbouw van het speciaal onderwijs voor de klas stond. Hiermee bedoelde ze dat ze extra goed haar omgeving kon waarnemen en dan vaker even haar koptelefoon pakte voor wat rust. Ze had het ook feilloos door als ik wat vermoeid was of bruiste van energie. ‘Sprietjes aan’ heb ik altijd onthouden. Deze uitspraak vat denk ik precies samen wat het werken op de Pabo en in het HBO zo leuk maakt: continu waarnemen wat er in je omgeving gebeurt (op de opleiding en in het werkveld) en hierop inspelen.
Mooie mix maken
Wat hebben studenten nodig om in de klas uit de voeten te kunnen? Welke kennis? Welke tools? Aan mij als docent, als afstudeerbegeleider en als onderzoeker om hier een mooie mix van te maken die past bij wat de studenten helpt in hun ontwikkeling als aankomend professionals. En soms rolt daar dan dus een boek uit; boordevol tools, informatie en beschrijvingen van praktijksituaties van echte studenten, ouders, onderwijs- en jeugdprofessionals. Verbinding. Check.