Terug naar blogoverzicht

Storytelling in Vilnius: de magie van een International Week

Het concertzaaltje op de vijfde verdieping van het Nationale Theater is te klein: elke stoel is bezet en voor ons is er alleen nog plek op bankjes op de gang. Het deert mij niet. De muziek van Bach is prachtig en via de geopende deur en een geopend raam heb ik zicht op een van de vele kerktorens van Vilnius, de charmante hoofdstad van Litouwen. Ik kijk wat dromerig om mij heen; sommige collega’s zijn in gedachten verzonken, andere spelen met hun telefoon. Ze komen uit negen verschillende landen: De Verenigde Staten, België, Estland, Armenië, Servië, Kosovo, Georgië, Litouwen natuurlijk, Kenia en dan heb ik mezelf als Nederlander niet meegerekend. Allen zijn in de tweede week van mei te gast op de Internationale Week van de Mykolas Romeris University in Vilnius.

Als hbo-docent bestaat er volgens mij niets mooiers dan een Internationale Week; een activiteit in het kader van het zogeheten Erasmus Exchange Program, die niet alleen voorziet in de uitwisseling van studenten, maar ook van docenten. Daar ontmoet je internationale collega’s en daar kun je laten zien of je in staat bent om ook internationaal les te geven. Mijn eerste Internationale Week was vier jaar geleden op de San Pablo Universiteit in Madrid. Ik was uitgenodigd door een Spaanse collega die eerder bij ons op de hogeschool Inholland in Rotterdam te gast was geweest. Om mee te kunnen doen moet je minimaal acht uur lesgeven, uiteraard in het Engels. Zelf ben ik van nature geen goede spreker in het Engels. Ik ben in het Nederlands heel taalgevoelig en juist dat maakt mij in een andere taal schuchter. Mede daarom was Spanje voor mij een betere keuze dan bijvoorbeeld Engeland omdat de meeste docenten en studenten in Madrid minder vloeiend Engels spreken.

Als hbo-docent bestaat er volgens mij niets mooiers dan een Internationale Week

Spotprents

Ik heb er toen lang over moeten nadenken wat voor soort les ik zou geven. Ik wilde geen traditioneel hoorcollege geven, maar een interactieve les waardoor er ook een uitwisseling tot stand zou kunnen komen. Ik ben toen het op het idee gekomen om studenten spotprents uit Nederland te laten zien en ze dan te laten raden waar die tekeningen over zouden gaan; op die manier zouden ze ook direct iets kunnen oppakken van de actuele, politieke situatie in Nederland.

Het bleek een schot in de roos. Ik bleek te zijn geprogrammeerd achter een Italiaanse professor die al zittend een collegedictaat van anderhalf uur had voorgedragen over de Italiaanse film noir in de jaren 80. Dus waren de studenten wel toe aan afwisseling, al was ik er wel over verbaasd dat geen enkele student ooit had gehoord van de hertog van Alva, toen ik iets probeerde uit te leggen over de Nederlandse Opstand tegen Spanje. Achteraf kreeg ik van mijn Spaanse collega te horen waar dat aan lag: aan mijn uitspraak. De ‘v’ spreek je in Spanje namelijk uit als een zachte ‘b’. Weer wat geleerd.

Bosporus

Mijn tweede buitenlandse avontuur was anderhalf jaar geleden in Istanboel en die uitnodiging had ik te danken aan een Turkse collega uit Istanboel, Nejla Karabulut. Ik had haar toevallig op straat in Rotterdam ontmoet, toen zij deelnam aan de Internationale Week van de Hogeschool Den Haag. Met haar eigen universiteit hadden we echter geen rechtstreeks contact, maar zij regelde voor mij gastcolleges op de Bahçeşehir Universiteit. Ook dit is een optie in het kader van het Erasmus Program: je kunt ook los van een internationale week in het buitenland lesgeven. De Turken waren zeer gastvrij en de universiteit was prachtig gelegen: aan de Europese kant van de Bosporus. Het werd een onvergetelijke week in november 2016, vooral omdat mijn colleges samenvielen met het internationale nieuws van dat moment: de verrassende verkiezing van Trump tot president van Amerika. In een avondcollege met masterstudenten uit onder meer Tunesië, Palestina, Oezbekistan en Adzerberdjan deelden we toen onze bezorgdheden.

Confrontatie en ontknoping

In Vilnius borduurde ik voort op de opzet van mijn college in Istanboel: daar had ik na een korte inleiding over de achtergrond van storytelling studenten zelf de opdracht gegeven om in groepjes een verhaal van 1 minuut te verzinnen, conform de zogeheten drie akten-structuur met een scenario in drie delen, de handeling, confrontatie en ontknoping.

Was het gedeelte in Istanbul nog heel algemeen geweest, nu had ik het college heel erg afgestemd op Litouwen. Op de eerste dag in Vilinius was ik de stad in getrokken op zoek naar lokale verhalen (zo interviewde ik een eigenaar van een trendy tattooshop) en die had ik in mijn presentatie verwerkt. Ook had ik de opdracht iets gewijzigd. In plaats van een persoonlijk verhaal, moesten de studenten nu een corporate story over Litouwen verzinnen. Wat maakt hun land zo uniek? Voor mij als buitenstaander is het moeilijk om onderscheid te maken tussen Estland, Letland en Litouwen? Maar kunnen zij dat wel? De studenten vonden het toch wel lastig om in korte tijd met een geschikt verhaal te komen; de meeste deden iets met de nationale sport van Litouwen: basketbal. Sommige verhalen waren vrij algemeen en bij het geven van feedback stuitte ik op mijn eigen grenzen. Want soms miste ik in het Engels de finesse om heel goed uit te kunnen leggen wat ik bedoelde. Soms baalde ik daar echt van. Maar ja: ook dat hoort bij de Internationale Week. Je voelt je soms weer een beginnend docent. Je leert improviseren. Gelukkig kreeg ik veel support van mijn buddy op de universiteit: Gintarè Zemaitaitiene, die mij veel goede adviezen gaf en mij zelfs hielp met het kopen van een ticket van een basketbalwedstrijd.

Zodoende sloot ik op vrijdagavond de internationale week af bij een basketwedstrijd in de Siemens Arena, waar de plaatselijke club Rytas de vloer aanveegde met Juventus. In een van de pauzes haalde ik de verse visitekaartjes uit mijn portemonnee. Van docenten uit Kosovo, Batoemi en zelfs Nairobi. En droomde ik alweer van een nieuw, buitenlands avontuur.