Kwetsbaarheid online studiemodel

Daar klonk het Russische Volkslied. Een trol had zich gemeld in het college Interculturele Communicatie. Hoe toepasselijk. Eén van de studenten had hem/haar per ongeluk in Teams toegelaten. Na nog wat vervelende vragen aan vrouwelijke studenten gesteld te hebben kon de trol uit “de klas” verwijderd worden. Sinds een eerder incident geven we binnen HBO-ICT een aantal online colleges met twee docenten. Eén kan de les verzorgen terwijl de ander de chat en de vragen in de gaten houdt.

Snelle omschakeling naar online

We zijn de weken na 13 maart snel omgeschakeld naar alles online. Er was werk om studenten uit het buitenland terug te halen. En om buitenlandse studenten weer veilig uit Zwolle naar hun thuisland te krijgen. Alle colleges en coaching werd snel verplaatst naar Teams en zeker naar de 4 naar 9 update konden we wat grotere groepen studenten zien. Vrijwel alle tentamens en assessments zijn aangepast en worden online uitgevoerd. De komende weken is vooral de lakmoesproef: de afstudeerassessments.

Kortom, in het online krijgen zijn wij, en met ons bijna alle scholen van basisonderwijs tot universitair, ruimschoots geslaagd. Alleen zal het voor veel onderwijs in de 1,5m-samenleving nog wel betekenen dat we minimaal tot en met januari niet naar de campus gaan. Voorrang is er voor eerstejaars studenten (binding), studenten met leerproblematieken (hebben het moeilijk en we willen zo min mogelijk uitvallers) en praktijkonderwijs (gewoon omdat er geen online alternatief is, zoals het gebruik van apparatuur, zwembaden en andere materialen waarmee geleerd moet worden).

Trollen en cyberpesten

Het eerder genoemde ‘trol’-incident toont een deel van de kwetsbaarheid van het online studiemodel. Studenten konden zich in de chat bij een college niet echt gedragen. Iets dat in een gewone offline situatie misschien minder snel voorkomt. Je zit in je eentje in je (studenten)kamer en het is net als in je favoriete game-omgeving. De afstand docent – student/groep is ook wat anders. In jaren en soms decennia aangeleerde ‘signaleringen’ werken minder goed.

Een ander aspect van die kwetsbaarheid is cyberpesten. Een thema dat docenten meestal kennen vanuit basis- en voortgezet onderwijs. Bewust uitsluiten, negatieve verhalen verspreiden op sociale media, soms chanteren. Het is natuurlijk ook binnen het Hoger Onderwijs aan de hand. (En onder collega’s bestaat pesten natuurlijk ook.) Maar of pesten, en zijn digitale broertje cyberpesten veel en nu vaker voorkomt, dat weten we niet. Hoe zie je dat een student wordt geïsoleerd? Dat hij zich anders en meer teruggetrokken gedraagt? Hoe ga je dat gesprek aan als coach of docent?

Goede afspraken en spelregels

Het is goed om te weten dat er ‘gewone’ kanalen voor zijn binnen het onderwijs. Voor studenten én docenten. Als je vragen hebt als docent én student kun je uiteraard terecht bij een vertrouwenspersoon. Studenten kunnen contact opnemen met docenten die ook studiebegeleider zijn. Als docent is het een onderwerp dat je in je team bespreekbaar kunt maken.

Tegen trollen (en in zijn algemeenheid bijzondere zaken die digitaal buiten het college door studenten worden geuit) helpt samen colleges organiseren en uitvoeren. En kijk je eventueel met de ICT-afdeling naar hoe een college in Teams (of ander platform) beter afgeschermd kan worden. Goede afspraken en spelregels met studenten opstellen helpt ook.

Veilige studie- en werkomgeving

Ten slotte zijn we er gezamenlijk verantwoordelijk voor om voor onze studenten en collega’s een veilige studie- en werkomgeving te maken. En dat gaat verder dan handenwassen en 1,5 meter afstand houden. We zitten de komende maanden nog veelvuldig in een hybride leeromgeving. Graag met respect en aandacht voor elkaars lichamelijke én geestelijke gezondheid.

Meer informatie is onder meer te vinden in het boek Cyberpesten in het Hoger Onderwijs van Gie Deboutte en op de website van mediawijsheid.nl