First dates in Kortrijk
Het is bijna vijf uur. Brugge nestelt zich langzaam in een wintergloed; de lichtjes flitsen feeëriek aan. Ik heb het koud en verlang naar een warme chocolademelk, maar mijn metgezellen – collega’s uit Egypte en Bulgarije – zijn genadeloos. Ze hebben alleen maar oog voor de etalages vol verleidelijke chocolade en uiteindelijk trekken ze mij een winkel binnen. Veel te laat melden we ons met dozen vol chocolade weer bij de groep die op ’t Zand in afwachting is van een culinaire avondwandeling door de sfeervolle Vlaamse stad.
Het uitstapje naar Brugge vormt de afsluiting van de internationale week van hogeschool Vives in Kortrijk. Dit keer heb ik bewust voor een bestemming dichtbij gekozen. Naar Madrid, Istanbul en Vilnius ging ik als docent, maar nu maak ik mijn debuut als coördinator internationalisering van mijn opleiding communicatie, een rol die vrij kwam na de pensionering van een van mijn collega’s. Het is een uitdagende rol, mede omdat we bezig zijn met een totaal nieuw curriculum dat veel nieuwe kansen biedt voor nieuwe internationale projecten.
Ik wil graag ook een internationale week opzetten en ben zeer benieuwd hoe ze dat bij Vives doen
Soort stage
Daarom ben ik ook naar Kortrijk gegaan: om nieuwe ideeën op te doen en mijn netwerk uit te breiden. Het programma belooft veertig docenten uit maar liefst vier verschillende continenten. En dat op slechts twee uurtjes treinen van Rotterdam, ook een voordeel in een tijd dat vliegen terecht steeds meer vragen oproept. Ik heb helaas niet de tijd om de hele week aanwezig te zijn, daarom kies ik voor de laatste twee dagen. Ik zie het als een soort stage lopen: ik wil graag ook een internationale week opzetten en ik ben zeer benieuwd hoe ze dat bij Vives doen. Lessen hoef ik niet te geven; ik heb alle tijd om bij mijn internationale collega’s in hun klassen aan te schuiven en te netwerken. Eigenlijk is het een soort first dates: je schuift bij elkaar aan en wie weet levert het wat op.
Dat vergt natuurlijk wel wat uitleg. Volgens de richtlijnen van de EU zou ongeveer twintig procent van alle studenten een periode van minimaal tien weken in het buitenland moeten doorbrengen. Bij onze opleiding – en dat geldt ook voor meerdere hogescholen – is internationalisering vooral een topic in jaar 3. Dan kunnen studenten ervoor kiezen om een semester lang te studeren bij een van onze partners in bijvoorbeeld Spanje, Zweden of de Verenigde Staten. Daarnaast bieden wij ook een minor aan inkomende studenten aan.
Als twintig procent van de studenten op uitwisseling gaat, doet tachtig procent dat niet
Bulgaar
Deze opzet van internationalisering is de laatste jaren wat gedateerd. Want er wordt terecht geconstateerd: als twintig procent op uitwisseling gaat, doet tachtig procent dat niet. Die studenten blijven gewoon in hun eigen landje hangen. Vandaar dat er de laatste jaren meer aandacht is gekomen voor wat ‘Internationalisering at home’ wordt genoemd: kortlopende internationale projecten in elk jaar van de studie. Op die manier wordt elk student in elke fase van zijn studie geconfronteerd met internationalisering. Vanuit dat perspectief ben ik in Kortrijk: ik zoek vooral interessante projecten voor jaar 1 en 2. Wie weet zit er wat bij.
Bij aankomst op de campus, even buiten de stad, wacht me een grappige verrassing. In het programmaboekje sta ik weliswaar onder mijn eigen naam vermeld, maar niet onder de naam van mijn hogeschool, Inholland. Opeens blijk ik een Bulgaarse docent te zijn, die werkzaam is voor de universiteit van Ruse, in het noorden van Bulgarije, tegen de grens van Roemenië. Mijn nieuwe collega van Ruse kan er wel om lachen en nodigt me uit om haar les bij te wonen. Samen geven we later feedback op de presentaties van Belgische studenten die de opdracht hebben gekregen om een nieuw festival te introduceren in de Balkan. Favoriet is een Belgisch bierfestival. Aan het einde van de les heb ik mijn eerste uitnodiging binnen: voor de internationaal week van de universiteit van Ruse in april 2020.
Na afloop van zijn les schud ik hem de hand en maken we onze afspraken om de mogelijkheden van samenwerking te verkennen
Russische soldaten
Wat echt indruk op mij maakt is de les van Pavlo Skotny van de universiteit van Drohobytse. Zijn les is traditioneel van opzet: hij zit achter zijn bureau en leest een powerpoint voor. Maar desondanks boeit het me enorm. Hij gaat over de politieke situatie in Oekraïne en Skotny legt met behulp van veel cijfers geduldig uit hoe de bevolking, vooral door toedoen van migratie, dramatisch afneemt. Migratie die volgens hem ook begrijpelijk is. Het gemiddelde maandloon in Oekraïne bedraagt nog geen 400 euro. En als hij de klas vraagt welke associaties zij hebben met zijn land, krijgt hij twee veelzeggende reacties: Russische soldaten en Tsjernobyl.
Om het tij te keren zet zich hij samen met het Bureau van Toerisme, hotels en sanatoria in voor de bevordering van het toerisme naar het westelijk gedeelte van de Oekraïne. En als hij opsomt wat ze allemaal aan expertise nodig hebben, springt mijn hart open. Campagnes maken om toeristen naar Oekraïne lokken. Dat zie ik mijn studenten wel doen, vooral ook omdat ze kunnen samenwerken met studenten van de opleiding Toerist Management die bij ons in Rotterdam op dezelfde verdieping zitten. Na afloop van zijn les schud ik hem de hand en maken we onze afspraken om de mogelijkheden van een samenwerking te verkennen. Makkelijk is dat niet, omdat voor Oekraïne speciale subsidiepotjes aangevraagd moeten worden. Maar ach: er is in ieder geval een begin.
Ik ben nog nieuw. Ik mag nog grote verwachtingen hebben.
Grote verwachtingen
Meer dan tevreden keer ik per trein vanuit Brugge huiswaarts. In de trein haal ik Grote Verwachtingen, het nieuwe boek van Geert Mak over Europa in het nieuwe millennium, uit mijn tas. Strekking van het boek is dat veel torenhoge verwachtingen van rond de eeuwwisseling niet zijn waargemaakt. Europa kraakt en piept, de Engelsen zijn binnenkort als eerste weg. Maar ik ben nog nieuw. Ik mag nog grote verwachtingen hebben. En haal alvast een chocolaatje uit het mooie doosje.