De kwaliteiten van een ongemotiveerde student
Ken jij ze, de ongemotiveerde studenten? Misschien zijn ze het voor je gevoel allemaal of lijken het er per schooljaar steeds meer te worden. De vraag is natuurlijk: zijn deze studenten daadwerkelijk ongemotiveerd of neemt je eigen kritische blik steeds verder toe naarmate de jaren werkervaring? Leg je daardoor de lat misschien steeds hoger voor jezelf en daarmee voor de studenten?
Het verwachtingspatroon
Zelf werk ik in het hbo (opleiding Mondzorgkunde), waarbij de studenten toegelaten worden via een Selectie & Plaatsing-procedure. Een zenuwslopende tijd kan je wel stellen voor de aankomend studenten die, vanuit hun examenjaar of vooropleiding, niets liever willen dan hun droom werkelijkheid laten worden; mondhygiënist worden. En zo makkelijk blijkt dat dan niet te zijn. Ruim 300 aanmeldingen met maar 70 opleidingsplaatsen (in Nijmegen). Nou, laat dat nou niet echt de meest relaxte start zijn als je niets liever wilt dan studeren met mondhygiënist als einddoel. Je zou toch denken dat met deze procedure het niet anders kan dan dat er alleen maar gemotiveerde studenten komen waarbij je nooit iets hoeft te zeggen over het gebruik van mobiele telefoons, Snapchats, Whatsapp berichtjes, online shoppen in de les of het niet voorbereiden van de lesstof?
De vraag is of ik van deze studenten mag verwachten dat zij door deze toelatingsprocedure enorm gemotiveerd zijn.
Ik ben blij dat het niet zo is, want wat zouden mijn dagen dan toch veel van hetzelfde zijn. De vraag is of ik van deze studenten mag verwachten dat zij door deze toelatingsprocedure enorm gemotiveerd zijn en 4 jaar gehoorzaam door de opleiding gaan. Ik denk een veel voorkomende verwachting van docent(collega’s). Zij willen deze opleiding toch gaan doen, het is het hbo en we mogen best wel wat van ze verwachten. . . toch? Het is voor mij een kwestie van je eigen verwachtingen naar jouw studenten toe. Wat is ons verwachtingspatroon van onze studenten en ligt dat bij onszelf of de student?
De kunst van het motiveren
In de literatuur is er veel te vinden over de ‘fixed’ en ‘growth’ mindset (o.a. Carol Dweck). En zonder al te diep in te gaan op deze begrippen blijkt het daadwerkelijk zo te zijn dat de docent een ontzettend belangrijke rol kan spelen bij het prikkelen en stimuleren van deze intrinsieke en extrinsieke motivatie van studenten. Vind ik mijzelf de aangewezen persoon om de motivatie in de student naar boven te halen, op zoek te moeten naar de trigger die wel iets van nieuwsgierigheid losmaakt en verandering plaats laat vinden? Ja, mijn overtuiging is dat de docent een enorme belangrijke rol speelt bij het stimuleren van de motivatie.
Mijn overtuiging is dat de docent een enorm belangrijke rol speelt bij het stimuleren van de motivatie.
Hoeveel de student leert, of ze naar de les komen en hun huiswerk maken, daar heb ik niet direct de meeste invloed op. Soms voelt het juist zo dat, hoe harder ik eraan trek, hoe minder zij eraan zullen doen. Misschien wel een soort gelijke ervaring als met mijn eigen ouders, hoe vaker de vraag kwam: ‘heb jij je huiswerk al af?’ of ‘Moet je nog studeren?’, juist maakte dat ik nog minder ging doen. Nu wetende door mijn grote interesse in de (leer)processen van ons brein dat dat wel een typisch gevalletje puberbrein is.
Wat ik inzet als docent als het gaat om motivatie is vooral het vertrouwen hebben en geven aan elke student. Waar ligt de kracht van de student en wat zijn de kwaliteiten van de student. Samen kijken met de student waar hun sterke punten liggen en de nieuwsgierigheid prikkelen is iets wat ik, vooral door het in gesprek gaan én blijven met de student, veel doe.
Kwaliteiten
Want elke student heeft tal van kwaliteiten. Zelfs de (in jouw ogen) ongemotiveerde student, die altijd te laat is, spullen niet bij zich heeft, veel op zijn telefoon kijkt en een ongeïnteresseerde houding aanneemt. En volgens Laura Walburg (2018, MT.nl) zijn die studenten nog zo gek niet. Want met minimale inspanning het maximale uit je studie halen is best knap voor een student met een puberbrein, waarin de wereld van plannen en organiseren nog knap lastig blijkt te zijn. Dus heel even je brein uitschakelen tijdens een les en de nieuwste sneakers online bekijken, of de les skippen om lekker uit te slapen en bij te tanken van het feestje gisteren om zo de rest van de schooldagen weer door te kunnen is best efficiënt gepland toch?
En waar mijn intrinsieke motivatie ligt? Bij de student. Goh, dat klinkt toch behoorlijk als iets buiten mijzelf. Toch is het de student die mij elke keer weer kan verrassen, verbazen, kritisch kan laten zijn op mijn eigen lesgeven en verwachtingspatroon. Maar vooral die student die ik heb gelabeld als ongemotiveerd maakt mij ontzettend trots, wanneer ik hem/haar tijdens een diploma-uitreiking daar zie staan vol trots, kennis, ervaring, kwaliteiten en… motivatie! Dus kom maar op met die (on)gemotiveerde studenten!