Als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan

We moeten rennen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan….Zo voelt de eerste werkweek na de zomervakantie een beetje.

We beginnen altijd relaxed met een uitgebreide ‘nieuwjaarsreceptie’ met speeches, nieuwtjes, lekkers en bloemen. Iedereen is met enthousiaste verhalen over vakantie en goede voornemens voor het nieuwe studiejaar in gesprek met elkaar. Als ik het observeer, bedenk ik dat iedereen er wat voller en gezonder uitziet dan voor de zomervakantie. Ik denk en hoop dat hetzelfde voor mij geldt.

Voorbereidingen treffen

En dan gaan we aan de slag, collega’s kruipen in kleine groepjes bij elkaar om voorbereidingen te treffen voor de programma’s die gaan starten in de week hierna, omdat dan onze (nieuwe) studenten zich weer melden bij de academie en starten met hun studiejaar. Vorig jaar startten we een nieuwe opleiding ‘social work’ die plaats gaat innemen van de voorgaande opleidingen SPH, MWD, CMV en gonsde het van spanning daarover. We hebben gedegen voorbereidingen gedaan, de voorgaande opleidingen worden in geheel afgemaakt volgens dezelfde kwaliteitsstandaarden als altijd, maar daarnaast was er dus een nieuw verhaal binnen de academie. Die nieuwe opleiding kent daarom nu voor het eerst een twééde jaar en dus starten er allemaal nieuwe programma’s die ook voor óns de eerste keer betekenen.

Kick-off programma Leergemeenschap

Op dinsdag in deze voorbereidingsweek is de kick-off van het programma ‘Leergemeenschap’. In dat programma gaat het om groepen studenten uit jaar 1 én 2 die, gecombineerd mét een docent en professional, ín een beroepspraktijk ‘iets’ gaan doen wat zij zelf gaan bedenken, met als opdracht ‘maatschappelijke meerwaarde’ te creëren. Er zijn per student een jaar lang één tot twee dagen voor begroot in hun rooster, dus het mag (moet) een omvattend geheel worden.

Whoeha…Wie had bedacht dat het handig zou zijn om de kick-off, d.w.z. de ontmoeting tussen docenten en professionals om de start te stroomlijnen t.a.v. visie en praktische afstemming, al meteen de tweede dag na de vakantie te houden? O ja, dat was ik zelf… Het leek zo’n goed idee voor de zomer. Alles georganiseerd, dat wel, maar ik ben er niet klaar voor. Mentaal ben ik niet scherp, nog niet, ik moet nog op gang komen, maar ik moet er al stáán. Mijn collega’s en ik hebben ons elk voorbereid, maar te weinig tijd om gezámenlijk te kunnen voorbereiden. Dat voelt wat instabiel.

Anders dan gepland

Er komen veel meer mensen dan zich hadden aangemeld, zo’n 40 professionals en 35 docenten kleuren de zaal en gaan spontaan geanimeerde gesprekken aan. Ik zie uit mijn ooghoek dat mijn collega’s stoeien met de technische faciliteiten. De apparatuur is nog niet gebruikt na de vakantie en ondanks onze vraag bij de collega’s van ICT is er nog weinig urgentie aan gegeven.

De start met een inleidend woordje moet korter dan gepland, want we willen aan de achterkant niet uitlopen. Dus beperk ik mijn uitleg over de opzet van de leergemeenschap. Achteraf een niet zo handige keuze, want meer dan de helft van de aanwezigen blijkt nog niet eerder in een leergemeenschap te hebben gezeten.

De helft van de bijeenkomst is gereserveerd voor persoonlijke ontmoetingen tussen de mensen die samen gaan werken. We hebben lijsten met de indeling opgehangen in de zaal waardoor men kan opzoeken wie de gesprekspartner is, voor als dat niet vooraf duidelijk was geworden of ondertussen is veranderd. Er druppelen vragen binnen over deze indeling en dingen blijken roostertechnisch anders te zijn gepland dan aangevraagd. Met de verbinding van vier partijen is dat op z’n zachtst gezegd érg onhandig. Al deze kwesties vragen nog déze week om een oplossing.

Leren door reflectie

Ik had de organisatorische kant gelukkig goed afgewerkt voor de zomervakantie, de inschrijvingen op een lijst bij de hand, maar blijkbaar waren er veel enthousiaste deelnemers die een aanmeldingslink over het hoofd gezien hadden. Dat had zomaar ook ándersom kunnen zijn, wél aanmelden en niet komen. Achteraf zie ik de parallel tussen de kick-off en de leergemeenschappen.

Elke leergemeenschap gaat dingen ondernemen waar ook organisatie bij hoort en dit is precies wat studenten óók gaan tegenkomen en dus gaan leren. Ik ben vooral blij met de animo.

Naast wat persoonlijke leerpunten voor mezelf (wat is mijn rol in deze bijeenkomst geweest en zou ik volgende keer tóch meer naar voren treden), hebben we als organiserend team van docenten ook leerpunten ervaren en heeft het ons geholpen om opnieuw over visie, bedoeling, rollen en een volgende keer te spreken. Dit is keer op keer nodig, omdat iedereen nu eenmaal eigen beelden en verwachtingen in het hoofd heeft. Beide onderdelen zijn ook in een leergemeenschap van belang, feedback krijgen en geven, zelf nadenken over je rol én in teamverband uitwisselen wat er in de hoofden speelden. Waarom doen we wat we doen en hoe kan het anders, beter.

Basis voor Social Work

In bovenstaand voorbeeld ging het niet eens zozeer om het wát als wel om het hóe. Een activiteit bedenken vraagt allerlei beroepsvaardigheden, zoals ‘doelgroepanalyse’, ‘doelen vaststellen’, ‘plan maken’ en ‘activiteiten organiseren’. Binnen Social Work is een basis óók: ‘ondernemen’, ‘verbinden’, ‘samenwerken’ en juist deze competenties staan centraal binnen de leergemeenschap.

Dingen lopen altijd anders dan gepland, reflectie in het moment is van belang, creatief en innovatief zijn is nodig, samenwerking met collega’s is onontbeerlijk. Het (leren) verdragen dat niet alles is gegaan zoals je had gewenst valt te leren. Het grotere doel voor ogen houden en afstemmen op datgene wat voor mijn neus gebeurt, is dan ook wat mij betreft áltijd de basis.

‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan’ en dat is volgens mij ook de basis voor social workers. Dat is wat wij als vanzelf tegen komen en dus kunnen leren in een leergemeenschap. Bewust worden en erover spreken in evaluatieve en reflectieve zin versterkt het leerproces en daartoe is het programma binnen de opleiding gepositioneerd.

Er starten deze maand vanuit onze Social Work opleiding 350 eerstejaars en 275 tweedejaars in  leergemeenschappen bij 44 organisaties, waarin tenminste 44 professionals deelnemen en 35 docenten bij betrokken zijn.

Het is een geweldig avontuur!